Αρχιερατικό Μνημόσυνο για τους λεπρούς της Σπιναλόγκα
Στη χαρμολύπη της Σπιναλόγκας
του Αρχιμ. Τίτου Ταμπακάκη
Πριν από έναν περίπου χρόνο, μια προσκυνηματική επίσκεψη του Σεβασμιωτατου Μητροπολίτου μας και του Προέδρου του Συνδέσμου Χανσενικών Ελλάδος με τη μητέρα του κ. Μαρία Κυριακάκη, που έζησαν για πολλά χρόνια πάνω στο μαρτυρικό ετούτο βράχο, ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει η προσπάθεια αυτή που συν Θεώ τελεσφορείται και παραδίδεται σήμερα στους ευσεβείς προσκυνητές του τόπου μας.
Η μέχρι τότε εικόνα πλήρους εγκατάλειψης του κτίσματος που εχρησιμοποιείτο καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του λεπροκομείου ως οστεοφυλάκιο, δεν περιποιούσε τιμή για την ιστορία και την ιερότητα και τους συμβολισμούς που αναδύονται από τη μαρτυρική ετούτη νησίδα. Τα τεταπεινωμένα οστέα, εκατοντάδων συνανθρώπων μας που μαρτύρησαν πάνω σε τούτο το φρούριο, ήταν ανάκατα με πέτρες, χώματα, μπάζα και άλλα οικοδομικά υλικά καταρρεύσεως που προήλθαν από τον πανδαμάτορα χρόνο, μισόν αιώνα μετά που έκλεισε το νησί.
Αποφασίστηκε λοιπόν, ότι έπρεπε με κάθε θυσία να γίνει μια ευκλεής αναβάθμιση και ανάδειξη του οστεοφυλακίου, όπως ακριβώς αρμόζει στο χώρο. Έτσι άρχισαν αμέσως οι προσπάθειες για την εκπόνηση σχετικής μελέτης που εγκρίθηκε από την 13η ΕΒΑ και το Υπουργείο Πολιτισμού. Αρχές του περασμένου Νοεμβρίου ξεκίνησαν τα έργα. Ξεκίνησαν με όλη την αρμόζουσα προσοχή, με την κατ’ αρχήν περισυλλογή των εκατοντάδων κρανίων και οστών και της προσωρινής αποθήκευσής τους μέσα στο ναό του Αγ. Γεωργίου.
Οι εργασίες πάνω σε ένα τέτοιο μέρος, δεν γίνονται όπως είναι φυσικό με όλες τις ανέσεις που επιτρέπονται στην ξηρά. Η ιδιομορφία του χώρου, επέβαλε τη διενέργεια των εργασιών με όλες τις σχετικές δυσκολίες και την υπομονή που συνοδεύουν ένα απομονωμένο μέρος, που συνιστά και αρχαιολογικό χώρο. Έτσι πολλές φορές, το συνεργείο αναγκάζονταν να διακόψει τις εργασίες γιατί έπρεπε το καΐκι να έρθει και να πάρει το προσωπικό λόγω επερχόμενης θαλασσοταραχής. Χώρια που τα υλικά ήταν μια πραγματική Οδύσσεια να μεταφερθούν λίγα λίγα με τα καΐκια. Όμως με την αγάπη και τη ζέση των εμπλεκομένων σε όλα τα στάδια των εργασιών, οι δυσκολίες υπερέβησαν. Έτσι σήμερα μετά από πολύ κόπο, είμαστε στην ευτυχή θέση να παραδίδομε στους ευσεβείς προσκυνητές της ιστορικής νησίδας, ένα αναστηλωμένο οστεοφυλάκιο που σηματοδοτεί το σεβασμό και την ευγνωμοσύνη μας προς τους λεπρούς αδελφούς μας.
Οφείλουμε να εκφράσουμε την άπειρη ευγνωμοσύνη μας σε όλους όσους βοήθησαν για την υλοποίηση αυτού του έργου:
· Την Ενορία Αγίας Μαρίνης της Πλάκας που ανέλαβε τη δαπάνη των εργασιών, τον ακάματο εφημέριο π’ Ματθαίο και τον ταμία της Ενορίας κ. Εμμανουήλ Μπεμπελάκη,
· Το Σύνδεσμο Χανσενικών Ελλάδος δια του Προέδρου του κ. Μανόλη Κυριακάκη,
· Την υπεύθυνη αρχαιολόγο της 13ης ΕΒΑ κ. Γεωργία Μοσχόβη και τους συνεργάτες της,
· Τον Πολιτικό Μηχανικό κ. Κωστή Μαυρικάκη που εκπόνησε τη μελέτη που εγκρίθηκε από το ΥΠ.ΠΟ. και είχε την επίβλεψη και τη γενική εποπτεία των εργασιών σε συνεργασία με την αρχαιολογία,
· Τον τεχνίτη κ. Πέτρο Μπίμπα που με το συνεργείο του εκτέλεσε τις εγκεκριμένες εργασίες,
· Τον Ελουντιανό αγιογράφο κ. Γιάννη Πετράκη που φιλοτέχνησε την εικόνα της «Εις Άδου κάθοδον»,
· Το Σύλλογο Τουριστικών Σκαφών Κόλπου Μεραμπέλλου που ανέλαβε σημαντικό μέρος της δαπάνης αγιογράφησης της εικόνας,
· Το ντόπιο καλλιτέχνη Μανόλη Χαρούλη που φιλοτέχνησε με το σκαρπέλο τις επιγραφές,
· Τους ιδιοκτήτες τουριστικών σκαφών της Πλάκας που μετέφεραν για όλη τη διάρκεια του χειμώνα το προσωπικό και τα υλικά,
· Το μαραγκό κ. Γεώργιο Φουρναράκη που έκανε τις ξυλοκατασκευές,
Με το έργο αυτό που παραδίδομε σήμερα στο ευσεβές πλήρωμα της τοπικής εκκλησίας και στους χιλιάδες επισκέπτες – προσκυνητές της μνημειακής τούτης νησίδας, αποκρυπτογραφούμε τις θυσίες, τους πόνους, τις ελπίδες και την καρτερία όλων εκείνων των βασανισμένων ψυχών που μαρτύρησαν σε αυτό το βράχο.
Οι πονεμένοι τούτοι συνάνθρωποί μας δίδαξαν, πως έρχονται τραγικές, ακραίες στιγμές στη ζωή του κάθε ανθρώπου, που τότε βιώνει τα κεφάλαια των υπαρξιακών σχέσεων και αναφορών και καταλαβαίνει πλέον ποιος είναι, ποια η αξία του, ποιοι είναι οι φίλοι του, που πορεύεται. Και ότι τελικά για να ζήσει ο άνθρωπος και να μην αφανιστεί πρέπει, για την Αγάπη του Θεού, να θυσιάσει τη ζωή του. Οι λεπροί ενωτίζονταν με τη φωνή του Εσταυρωμένου «Ίδετε την ζωήν υμών κρεμμαμένην απέναντι των οφθαλμών υμών».
Η Σπιναλόγκα με τους χανσενικούς της μας δίδαξε με το παράδειγμα της βιβλικής Ιώβειας υπομονής και ελπίδας, της ευχαριστιακής κοινωνίας με το Θεό. Εκείνης που οι δοκιμασίες που φαινόντουσαν κατάρες, δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ευλογία και ένα παιδαγωγικό σχέδιο του Υψίστου για τη σωτηρία των ψυχών.
Οι κατατρεγμένοι ετούτοι άνθρωποι, των οποίων τα μυροβόλα και τεταπεινωμένα οστέα τιμούμε σήμερα, ωρίμασαν τη ζωή τους μέσα στο καμίνι του ατέρμονου πόνου. Και όταν σε ωριμάσει ο πόνος εκπέμπεις οσμή ζωής, βιώνεις ιερές στιγμές, πέραν και μακρά από τους εξασφαλισμένους όρους της θνητής ζωής.
Στα αρχέγονα ερωτήματα του ανθρώπου που τον βασανίζουν, γιατί υποφέρουμε, γιατί δοκιμαζόμαστε, τι κακό κάναμε στη ζωή μας, απαντούσαν εκείνοι: «οι δοκιμασίες, οι πειρασμοί ευεργετούν τους ανθρώπους, γιατί φανερώνεται η δικαιοσύνη μας, η ανιδιοτέλεια της ευσέβειάς μας, αποστομώνεται ο διάβολος, όπως στην περίπτωση του Ιώβ».
Εδώ πάνω σε αυτό το μαρτυρικό νησί, η τοπική μας εκκλησία, βίωσε το μυστήριο του θείου σαββατισμού εκατοντάδων συνανθρώπων μας. Με το ίδιο δέος, φόβο και τρόμο για την προσμονή της Ανάστασης. Και η Ανάσταση ήρθε και τα πάντα «πεπλήρωνται φωτός». Έγινε η διάβαση στο υπέρλογο και εορτάστηκε θανάτου η νέκρωση, η απαρχή μιας άλλης βιωτής, της αιωνίου.
Σήμερα με αυτή τη σπονδή της χαρμολύπης που ευλαβώς τελούμε, πάνω από τα ηγιασμένα οστά τους, μέσα από το σκοτεινό οστεοφυλάκιο, αναδύεται μια υπέρλαμπρη φωτεινότητα και το αειθαλές τρόπαιο της ορθόδοξης χριστιανικής Πίστης. Τα οστά τούτα, σηματοδοτούν σε ένα περιδινούμενο και πεπλανημένο κόσμο με μυριάδες προβλήματα, μια φωτοδόχο πορεία του σύγχρονου ανθρώπου για να γυρίσει ξανά στις απολεσθείσες αξίες και τα αληθινά νοήματα της βιωτής του που μόνο μέσα από το παράδειγμα της ζωής τους μπορούμε να κερδίσουμε.
Π
